De nacht viel opnieuw over Budapest
Docudrama over de Hongaarse opstand in 1956 tegen de bezetting door de Sovjetunie aan de hand van berichtgeving van de communistische staatsradio Kossuth Rádió, die later werd omgevormd tot vrije radiozender, alsmede diverse vrije radiozenders, waaronder Miskolc.
De reconstructie beslaat de gebeurtenissen in de periode van 23 oktober 1956 tot 4 november 1956 en bestaat uit nagespeelde radiofragmenten waarin melding wordt gemaakt over:
- de opstand in Budapest;
- de benoeming van Imre Nagy tot premier van Hongarije;
- het begin van het herstel van de democratie in het land;
- de bevrijding van politieke gevangenen onder wie kardinaal Mindszenty;
- de benoeming van de communist János Kádár tot president van Hongarije;
- de invasie van het Sovjetleger die begon op 2 november;
- de gewapende strijd die volgde;
- en de diverse oproepen van vrije radiozenders om hulp.
Beluister de opname.
De rolverdeling.
| Paul Deen | Verteller |
| Eva Janssen | Vrouw |
| Louis de Bree | Imre Nagy, premier tijdens de opstand |
| Rob Geraerds | János Kádár, tegenwoordig premier |
| Daan van Ollefen jr. | Kardinaal Mindszenty |
| Paul van der Lek | Omroeper |
| Dogi Rugani | Omroeperster |
| Frans Somers | Omroeper |
| John de Freese | Omroeper |
| Jan Borkus | Omroeper |
| Thom Hakker | Omroeper |
| Hans Veerman | Omroeper |
| Auteur: | Johan Simons |
| Regie: | Wim Paauw |
| Omroep: | NCRV |
| Uitzending: | 28-10-1957 |
| Speelduur: | 67 minuten |
| Herhaald op: | 30-10-1957 09-08-1968 |
| Genre: | Docudrama, documentaire, klankbeeld |
Uit de krant
Het Parool, 29 oktober 1957.
Kaakslag
"De nacht viel opnieuw over Budapest" heette de aangrijpende radiodocumentaire, die de NCRV gisteravond wijdde aan de Hongaarse opstand van een jaar geleden.
Het was een reconstructie aan de hand van de in het Westen opgevangen berichten van de Hongaarse radiozenders in de dagen van de strijd, zowel van de Staatsradio als van de vrije zenders, die op verschillende golflengten in de ether kwamen. Een reconstructie, die op een vergeetachtige luisteraar moet nebben gewerkt als een kaakslag.
De dramatische spanning van deze dagen rees beklemmend op uit de sobere weergave van de ontvangen berichten, verbonden door de stem van een verteller, die orde schiep, chronologische volgorde gaf aan de veelheid van nieuws. De namen van plaatsen en steden, die vorig jaar op de voorpagina's van alle kranten prijkten - en die inmiddels vergeten of in het geheugen teruggedrongen zijn - kwamen weer naar voren en deze documentaire werd het duidelijkste en gruwelijkste bewijs voor de stelling, dat het grootste drama niet bedacht doch geleefd wordt.
Irreëel - maar in dit geval onvermijdelijk - klonken aanvankelijk de zo vaak gehoorde hoorspelkernstemmen als omroepers, als Imre Nagy, János Kádár of kardinaal József Mindszenty, maar de spankracht van deze reconstructie deed dit bezwaar al spoedig vergeten. Zodat men het tragische verloop van de opstand met stijgende woede en onrust uit de luidspreker hoorde komen.
Woensdagochtend om 11.05 uur wordt deze uitzending herhaald. Misschien is het ten overvloede als we de NCRV zouden verzoeken de opnamen vooral te bewaren. Want volgend jaar kan een heruitzending nog veel noodzakelijker blijken. Dan zijn we misschien niet alleen maar enkele moeilijk uit te spreken plaatsnamen vergeten.
Hendrik-Jan Oolbekkink