De neger van de Narcissus
Een hoorspel in de reeks Joseph Conrad.
Het hoorspel speelt zich vrijwel geheel op het dek, de brug en het foksel van een schip af. Door de komst van twee nieuwe matrozen aan boord, wordt de thuisreis van het zeilschip de Narcissus (van Bombay naar Londen) een beproeving.
Donkin is het type van de klaploper en onruststoker: "Hij was de erfgenaam van een verachtelijke soort achterbuurt-vrijheid, die neerkijkt op het sobere, harde zeemansleven". De zwarte James Wait komt ziek aan op de Narcissus. Maar in hoeverre hij simuleert en in hoeverre hij werkelijk ziek is, blijft voor velen lang onduidelijk. Wait is vervuld van zelfmedelijden; hij klaagt voortdurend, eerst over het werk, en later, als hij in de ziekenboeg ligt, over het eten en de slechte verzorging. Enerzijds heeft men medelijden met Wait, anderzijds wordt hij gehaat, omdat niemand er zeker van is dat hij echt in een slechte conditie verkeert.
Samen ondermijnen Donkin en Wait het moreel van de bemanning. Tussen beide zeelieden ontstaat een merkwaardig soort relatie. Donkin bewondert zijn maat, omdat hij in hem een geniale lijntrekker ziet. Wait geeft toe dat hij deze truc vaker heeft toegepast. ln werkelijkheid is hij stervende, maar hij verzet zich met hand en tand tegen de gedachte dat hij dood zal gaan. Juist vanwege het feit dat Donkin hem voor een bedrieger houdt, en dus zijn naderend einde ontkent, maakt voor Wait de omgang met Donkin aantrekkelijk.
Op de kok Podmore, die zich met grote bekeringsijver op zijn ziel stort, om die te redden van vuur en verdoemenis, reageert híj dan ook op panische wijze.
Een vreselijk stormweer slaagt er bijna in de Narcissus onder de golven te doen verdwijnen. Daarna neemt het aantal tegenslagen toe en wordt het gemor onder de bemanning steeds luider. Donkin doet zijn uiterste best de chaos te vergroten. Maar hij is geen partij voor kapitein Allistoun, de man die vanaf de brug op het voetvolk neerkijkt en alles ziet en hoort. Na zijn nederlaag keert Donkin zich tegen Wait en duwt zijn geest, en daarmee zijn lichaam, over de rand van de dood heen: "Sterf eerst maar 's, schooier! Plons! Daar ga je, Jimmy Wait! Plons! We zien je nooit meer terug! Plons! Overboord! Dat is goed genoeg voor jou!".
Pas als het lijk van Wait ín zee verdwenen is, klaart de lucht op. Het is, zegt de oude zeeman Singleton, alsof de vloek die op het schip rustte, nu verdwenen is.
De komst van James Wait betekende voor de Narcissus dat er nog een ander bemanningslid had aangemonsterd: de Man met de Zeis. De reis van het zeilschip stond vanaf dat moment in het teken van de angsten en spanningen die de nabijheid van de dood oproept.
Ter illustratie een fragment.
De rolverdeling.
| Frans Koppers | Verteller |
| Hein van Beem | Stuurman Baker |
| Ad Hoeymans | Kapitein Alliston |
| Hans Hoekman | Jimmy Wait |
| Hans Kuyper | Donkin |
| Frans Kokshoorn | Belfast |
| Peter Aryans | Singleton |
| Albert Ehrnrooth | Podmore |
| Reinout Bussemaker | Archie Smith |
| Guus van der Made | Charley Campbell |
| Auteur: | Joseph Conrad |
| Bewerking: | Gerrit Jan Zwier |
| Regie: | Sylvia Liefrinck |
| Omroep: | TROS |
| Uitzending: | 27-11-1988 |
| Speelduur: | 58 minuten |
| Genre: | Historisch / Zeevaart |
De complete reeks en de uitzenddata.
Hart der duisternis (13-11-1988).
De neger van de Narcissus (27-11-1988).